Ozon Kirliliği Canlıların Yaşamını Tehdit Ediyor

Ozon kirliliği özellikle termik santraller, sanayi tesisleri ve motorlu araçlardan kaynaklanıyor. Trafikte dizel araçlar azot oksitlerin, benzinli araçlar ise ozon kirliliğine neden olan kirleticilerden uçucu organik bileşiklerin ve karbonmonoksitin daha fazla havaya salınmasına neden oluyor. Ayrıca fabrikalar ve petrol rafinerileri de önemli ozon kirliliği kaynakları arasında.

Solunum yollarında tahrişe neden olarak akciğerde ve soluk borusunda iltihap oluşturan ozon, solunum fonksiyonlarını bozuyor ve astım ataklarını tetikliyor. Bu etkiler KOAH, astım gibi kronik akciğer hastalıklarına yakalanmış kişilerde, yaşlılarda ve çocuklarda daha çok görülürken, ozona uzun süre tekrarlayan şekilde maruz kalan çocuklarda akciğer gelişimi bozulup astım ve kronik akciğer hastalıklarının gelişme riski artıyor. Ozon ayrıca damar fonksiyonlarını bozarak ve kan basıncını yükselterek kalp-damar hastalıklarında artışa neden olabiliyor.

Ozon, atmosferdeki çeşitli moleküllerle reaksiyona giren ve canlılara yararlı ve zararlı olabilen bir gazdır. Atmosferde bulunan ozonun %90’ı yeryüzüne 10-40 km yükseklikte, stratosfer tabakasında bulunur. Ozonun özelliği; canlıları, doğal kaynakları ve tarım ürünlerini ultraviyole ışınlardan absorbe etmesidir. Öte yandan ozon tabakasının yoğunluğu azalıp ultraviyole ışınları tutamayacak kadar incelirse UV radyasyonu artar. Bunun sonucunda ise canlıların bağışıklık sistemleri zarar görür ve çeşitli hastalıklara sebebiyet verebilir.

Uzmanlar, ozon kirliliğinin giderek artan sıcak hava dalgalarıyla büyük ölçüde bağlantılı olduğunu söylemektedir. Sıcak hava ve güneş ışınlarıyla meydana gelen ozon kirliliği, fotokimyasal reaksiyon sonucu ortaya çıkar. Bu reaksiyonun meydana gelmesinde çeşitli faktörler rol oynamaktadır. Özellikle motorlu taşıtların, sanayi tesislerinin ve termik santrallerin etkisi  bu reaksiyonu meydana getirmektedir. Termik santrallerden salınan kömür ve doğalgazlar, trafikteki dizel araçların saldığı azot oksitler ve benzinli taşıtlar ozon kirliliğine büyük ölçüde sebep olmaktadır. Bu kaynaklardan çıkan uçucu organik bileşenler ve karbonmonoksit salınımı ozon kirliliğini de beraberinde getirmektedir.  Buna ek olarak, fabrika ve petrol refineleri de ozon kirliliğine neden olan kaynaklar arasında sayılmaktadır. 

Ozon kirliliğinin fazla olduğu bölgelerde ise insanları medya yoluyla bilinçlendirmek gerektiği uzmanlar tarafından belirtiliyor.  Kişisel olarak dikkat edebileceğiniz önlemler de var. Çocukların ve yaşlıların güneşli havalarda yoğun trafikli bölgelerde bulunmaması gerekiyor. Özellikle yaz aylarında, otoyol kenarında spor yapılmaması ve bisiklet sürülmemesi de alabileceğiniz önlemler arasında.